Vasiyetname Nedir?
Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra malvarlığının nasıl dağıtılacağını belirlediği yazılı bir belge olup, miras hukukunun en önemli araçlarından biridir. Türk Medeni Kanunu (TMK) madde 531-545 arasında vasiyetnamenin hazırlanması, geçerliliği ve iptali ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır.
Bu yazıda, vasiyetname türleri, hazırlanışı, geçerlilik şartları ve iptal durumları detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
1. Vasiyetname Türleri
Vasiyetnameler, resmi, el yazılı ve sözlü olmak üzere üç farklı şekilde düzenlenebilir.
| Vasiyetname Türü | Kimler Tarafından Hazırlanır? | Şekil Şartları | Geçerlilik Süresi |
|---|---|---|---|
| Resmi Vasiyetname | Noter, sulh hakimi veya yetkili memur | İki tanık huzurunda düzenlenir | Ölüm anına kadar geçerlidir |
| El Yazılı Vasiyetname | Vasiyetçi kendi el yazısıyla hazırlar | Tamamı el yazısı ile yazılmalı ve imzalanmalıdır | Ölüm anına kadar geçerlidir |
| Sözlü Vasiyetname | Tanıklar önünde beyan edilir | Olağanüstü durumlar gereklidir | Olağanüstü durum sona erdiğinde geçersiz olur |
2. Resmi Vasiyetname Nasıl Hazırlanır?
📌 Resmi vasiyetname, noter veya sulh hakimi huzurunda yapılır ve en güvenilir vasiyet türüdür.
📌 Resmi Vasiyetname Hazırlama Adımları:
✔ Notere veya Sulh Hakimine Başvuru: Vasiyetçi, noter veya sulh hakimi huzurunda beyanını açıklar.
✔ İki Tanık Bulundurulması: Tanıklar, vasiyetçinin iradesini beyan ettiğine şahitlik eder.
✔ Vasiyetçinin İmzalanması: Vasiyetçi, metni okuyup imzalayarak tasdik eder.
✔ Noter veya Hakimin Onayı: Yetkili kişi vasiyetnameyi onaylar ve resmi geçerlilik kazandırır.
🚨 Kimler Tanık Olamaz?
- Mirasçılar ve eşleri
- Akıl hastaları
- 18 yaşından küçükler
3. El Yazılı Vasiyetname Nasıl Hazırlanır?
📌 El yazılı vasiyetname, kişinin tamamen kendi el yazısıyla yazdığı ve imzaladığı belgedir.
📌 Geçerli Bir El Yazılı Vasiyetnamenin Şartları:
✔ Tamamı el yazısı ile yazılmalı (bilgisayarda yazılamaz).
✔ Tarih açıkça yazılmalıdır (gün/ay/yıl).
✔ İmza atılmalıdır.
📌 Örnek El Yazılı Vasiyetname:
📍 15 Mart 2024, İstanbul
“Ben, Ahmet Yılmaz, tüm bilinç açıklığım ile, ölümümden sonra tüm taşınmazlarımı eşim Fatma Yılmaz’a bırakıyorum. Banka hesaplarımdaki tüm birikimlerim çocuklarım arasında eşit paylaştırılacaktır.
Bu vasiyetnamemi özgür irademle hazırlıyor ve imzalıyorum.”
✍ Ahmet Yılmaz
🚨 Dikkat! Eğer vasiyetnamenin tamamı el yazısı ile yazılmazsa geçersiz sayılabilir.
4. Sözlü Vasiyetname Hangi Durumlarda Yapılır?
📌 Sözlü vasiyetname, olağanüstü durumlarda (savaş, doğal afet, ölüm riski gibi) yapılabilir.
Şartlar:
✔ Vasiyetçi, iki tanığa son isteklerini açıklar.
✔ Tanıklar, en kısa sürede beyanı yazılı hale getirip mahkemeye sunmalıdır.
✔ Olağanüstü durum ortadan kalkarsa vasiyetname geçersiz hale gelir.
🚨 Örnek: Uçak kazasından sağ kurtulma ihtimali olmayan bir kişinin, yanında bulunan iki kişiye sözlü olarak son arzularını bildirmesi.
5. Vasiyetnamenin Geçerlilik Şartları
Bir vasiyetnamenin geçerli olması için şu şartların sağlanması gerekir:
✔ Vasiyetçi en az 15 yaşında olmalı.
✔ Ayırt etme gücüne sahip olmalı (akıl hastalığı veya bilinç kaybı olmamalıdır).
✔ Kanuna ve saklı paylara uygun olmalıdır.
✔ Şekil şartlarına uygun olmalıdır (Noter onayı, el yazısı, tanıkların şahitliği vb.).
🚨 Örnek: Akli dengesi yerinde olmayan bir kişinin yaptığı vasiyetname geçersizdir.
6. Vasiyetnamenin İptal Edilmesi
Vasiyetname şu nedenlerle iptal edilebilir:
✔ Usule aykırılık (örneğin, noter onayı olmayan resmi vasiyetname).
✔ Zorla veya baskı altında yapılmış olması.
✔ Saklı pay ihlali (örneğin, çocukların saklı payının ihlal edilmesi).
✔ Vasiyetçinin akıl sağlığının yerinde olmaması.
📌 Vasiyetnamenin İptali İçin Açılabilecek Davalar:
| Dava Türü | Kim Açabilir? | Amaç |
|---|---|---|
| Vasiyetnamenin İptali Davası | Saklı pay sahibi mirasçılar | Vasiyetnamenin geçersiz sayılması |
| Tenkis Davası | Saklı pay sahibi mirasçılar | Saklı paya zarar veren vasiyetnamenin iptali |
| Muris Muvazaası Davası | Mirasçılar | Vasiyetin hileli olup olmadığının belirlenmesi |
🚨 Örnek: Murat Bey’in ölümünden sonra, kardeşine mirasının tamamını bıraktığı ortaya çıkmıştır. Çocukları, saklı payları ihlal edildiği için tenkis davası açabilir.
7. Örnek Senaryolar
Senaryo 1: El Yazılı Vasiyetname Geçerli mi?
Ali Bey, el yazısıyla yazdığı vasiyetnamede tüm mal varlığını yeğenine bırakmıştır. Ancak tarih yazmayı unutmuştur.
✔ Vasiyetname geçersizdir, çünkü tarih yazılması zorunludur.
Senaryo 2: Vasiyetname Saklı Payı İhlal Edebilir mi?
Zeynep Hanım, tüm mirasını bir vakfa bağışladığını vasiyetname ile bildirmiştir. Çocukları saklı paylarını talep edebilir mi?
✔ Evet, saklı payları ihlal edildiği için tenkis davası açabilirler.
8. Vasiyetname Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
✔ Tüm miras unsurlarını net bir şekilde belirtin.
✔ Mirasçıları açıkça tanımlayın (kimlik bilgileriyle).
✔ Saklı payları ihlal etmediğinizden emin olun.
✔ El yazılı vasiyetname kullanıyorsanız, tarih ve imzanın eksiksiz olmasına dikkat edin.
9. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Vasiyetnameyi her zaman değiştirebilir miyim?
📌 Evet, vasiyetçi yeni bir vasiyetname düzenleyerek eskisini iptal edebilir.
🔹 Vasiyetname noterde yapılmazsa geçersiz mi olur?
📌 Hayır, el yazılı vasiyetname de geçerli olabilir.
🔹 Vasiyetnamenin iptali için dava süresi var mı?
📌 10 yıl içinde iptal davası açılabilir.