Miras bırakan kişinin ölümünden sonra malvarlığının nasıl paylaştırılacağını düzenleyen en güçlü belgelerden biri vasiyetnamedir. Ancak bu belge her zaman kesin ve değiştirilemez değildir. Belirli durumlarda vasiyetname geçersiz sayılabilir ya da iptali için dava açılabilir. Peki vasiyetname bozulur mu, kimler hangi gerekçelerle bu belgeyi geçersiz hale getirebilir?
Bu yazıda, vasiyetnamenin iptali ve geçersizliği konusunu tüm yönleriyle ele alıyoruz.
Vasiyetname Nedir?
Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra malvarlığının kimlere ve nasıl devredileceğini düzenleyen, tek taraflı bir ölüme bağlı tasarruf belgesidir. Türk Medeni Kanunu’na göre vasiyetname üç şekilde düzenlenebilir:
- Resmi vasiyetname (noterde)
- El yazılı vasiyetname
- Sözlü vasiyetname (istisnai hallerde)
Vasiyetname Bozulur mu?
Evet, vasiyetname iptal edilebilir veya geçersiz sayılabilir. Bu, ya miras bırakanın bizzat kendi iradesiyle yaptığı bir işlem sonucu olur ya da mahkeme kararıyla sonradan iptal edilmesiyle gerçekleşir.
Vasiyetnamenin Bozulma ve Geçersizlik Sebepleri
1. Şekil Eksiklikleri
- El yazılı vasiyetnamenin tamamı miras bırakanın el yazısı ile yazılmamışsa,
- Tarih ve imza yoksa,
- Sözlü vasiyet hukuki koşulları taşımıyorsa,
vasiyetname geçersiz sayılır.
2. Ehliyetsizlik
Vasiyetname düzenlendiği sırada miras bırakan:
- Akıl hastasıysa,
- Ayırt etme gücüne sahip değilse (örneğin sarhoş, koma vs.),
yaptığı vasiyet hukuken geçersizdir.
3. Zorlama, Aldatma, Hata
Vasiyetname şu durumlarda iptal davasına konu olabilir:
- Zorla imzalatılmışsa,
- Yanlış yönlendirme veya hileyle yapılmışsa,
- Miras bırakan içerik hakkında yanlış bilgiye dayanmışsa.
4. Vasiyetnamenin İptali Davası (TMK m. 557)
Mirasçılar, belirli sebeplere dayanarak vasiyetnamenin iptali için dava açabilir:
- Şekil eksikliği
- Ehliyetsizlik
- İrade bozukluğu (hile, zorlama, aldatma)
- Hukuka ve ahlaka aykırı hükümler
Kimler Vasiyetnamenin İptalini Talep Edebilir?
- Yasal mirasçılar (örneğin çocuklar, eş)
- Atanmış mirasçılar (vasiyet dışında başka hak iddia edenler)
- Vasiyetname kendisi aleyhine sonuç doğuran herkes
⚖️ İptal davası, vasiyetnamenin açıldığı tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. (TMK m. 559)
Vasiyetname Nasıl Değiştirilebilir veya İptal Edilebilir? (Miras Bırakan Tarafından)
Miras bırakan kişi, ölmeden önce vasiyetnameyi:
- Yeni bir vasiyetname düzenleyerek değiştirebilir,
- Önceki vasiyetnameyi açıkça iptal ettiğini belirten yazılı bir beyanla geçersiz kılabilir,
- Vasiyetnamenin elden alınması veya imhası da iptal anlamı taşır.
Yargıtay Uygulamalarında Vasiyetnamenin Bozulması
Yargıtay, vasiyetnamenin geçerli sayılabilmesi için:
- Açık ve anlaşılır şekilde düzenlenmesini,
- Miras bırakanın vasiyet tarihinde tam ehliyetli olduğunu,
- Usule uygun düzenleme yapılmasını önemle vurgular.
Özellikle el yazılı vasiyetlerde eksik tarih, imza veya yazının başkasına ait olması iptal sebebidir.
Vasiyetnamenin Açılmasından Sonraki Süreç
- Vasiyetname noter ya da sulh hukuk mahkemesinde açılır ve okunur.
- Taraflara tebliğ edilir.
- 1 yıl içinde iptal ya da tenkis davası açılabilir.
- Süreç sonunda vasiyet geçerli kalırsa, miras paylaşımı buna göre yapılır.
Sonuç
Vasiyetname bozulur mu? Evet, hem miras bırakanın kendi iradesiyle hem de mirasçıların açacağı iptal davasıyla vasiyetname geçersiz hale getirilebilir. Ancak vasiyetnamenin iptali ciddi bir süreçtir ve kesin deliller gerektirir. Bu nedenle hem vasiyetname hazırlarken hem de iptali talep ederken hukuki destek alınması büyük önem taşır.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.