Miras hukukunun en sık karşılaşılan uyuşmazlıklarından biri olan muris muvazaası, özellikle anne-baba hayattayken yapılan taşınmaz devirlerinde saklı pay sahibi mirasçıların haklarını ihlal etme amacıyla gerçekleştirilen işlemleri kapsar. Bu işlemlerin amacı, genellikle belirli mirasçıları mirastan mahrum bırakmak ya da bazı mirasçılara ayrıcalık tanımaktır.
Peki, muris muvazaası nedir, hangi şartlarda dava açılır, zamanaşımı süresi nedir ve Yargıtay ne diyor? İşte tüm yönleriyle bu önemli hukuki kavram.
Muris Muvazaası Nedir? (Tanım)
Muris muvazaası, miras bırakanın (muris), sağlığında yaptığı bir taşınmaz devrini gerçek satış gibi gösterip gerçekte bağışlama amacıyla yaparak bazı mirasçıların mirastan mahrum bırakılmasını amaçladığı danışıklı işlem anlamına gelir.
📌 Anahtar Unsurlar:
- Gerçek amaç bağış, görünüşte ise satış
- Mirastan mal kaçırma kastı
- Mirasçıları zarara uğratma amacı
Hangi İşlemler Muris Muvazaasına Girer?
- Anne veya baba, bir çocuğuna evi “satmış gibi” devreder ama aslında karşılık almaz
- Tapuda bedel gösterilir, gerçekte para alınmaz
- Diğer mirasçılar bu işlemden haberdar edilmez
- Satış bedeli rayiç değerinin çok altındadır
- Malı devralan kişi, mirasçılardan biridir (genellikle çocuk)
Muris Muvazaası Davası Nedir?
Paydaş mirasçılar, murisin yaptığı bu hileli satış işleminin iptalini ve tapunun iptalini talep etmek için muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası açabilirler.
Dava Şartları Nelerdir?
| Şart | Açıklama |
|---|---|
| Mirasçı sıfatı | Davayı sadece yasal mirasçılar açabilir |
| Taşınmaz devri | Davaya konu işlem bir taşınmaz devri olmalı |
| Görünüşte satış, gerçekte bağış | Muvazaa (danışıklılık) ispatlanmalı |
| Miras bırakanın ölümü | Dava ancak muris öldükten sonra açılabilir |
Zamanaşımı Süresi Var mı?
Hayır.
Muris muvazaasına dayalı davalar zamanaşımına tabi değildir.
Her zaman açılabilir. Ancak ispat güçlüğü zamanla artar.
Yargıtay’ın Görüşü Nedir?
Yargıtay’a göre:
“Miras bırakanın gerçek amacı bağışlamaksa, ancak bu işlemi satış gibi gösteriyorsa ve bu yolla diğer mirasçılar mirastan mahrum bırakılıyorsa muris muvazaası vardır. Bu işlem, mirasçıların dava hakkı doğurur.”
Ayrıca, “taşınmazın devri karşılığında herhangi bir bedel alınmadığı, tarafların yakın akraba olduğu ve diğer mirasçıların zarar gördüğü durumlarda muvazaa kabul edilir.”
Muris Muvazaası Nasıl İspatlanır?
✅ Tapudaki işlem “satış” görünse bile fiilen bağış yapılmışsa
✅ Satış bedeli ödenmemişse
✅ Taraflar arasında akrabalık varsa
✅ Diğer mirasçılar bu işlemden zarara uğramışsa
✅ Tanık beyanları, banka kayıtları, hayat standardı çelişkiliyse
🔍 Bu tür veriler muvazaanın ispatında kullanılabilir.
Davanın Sonucu Ne Olur?
Mahkeme, muvazaa tespit edilirse:
- Tapu kaydını iptal eder
- Mülkiyeti terekeye iade eder (miras paylaşımına dahil olur)
- Diğer mirasçılar, saklı paylarına kavuşur
Mirasçıların Haklarını Koruma Yolları
- Murisin ölümü sonrası tapu kayıtları incelenmeli
- Şüpheli satış işlemleri araştırılmalı
- Gerekirse tanıklar ve belgeler toplanmalı
- Alan kişi iyi niyetli görünse de, ispat varsa dava açılabilir
- Dava açmadan önce avukattan destek alınmalı
Sonuç: Muris Muvazaası, Mirasçıların Adalet Arayışıdır
Muris muvazaası, miras sistemini bozan en ciddi hileli işlemlerden biridir. Bir mirasçının ya da dışardan bir kişinin haksız kazanç elde etmesine karşı, yasal mirasçıların adaletli paylaşım talebinin güvencesidir. Bu nedenle murisin hayatında yaptığı işlemler dikkatle izlenmeli ve hileli işlemler hukuki yollarla iptal edilmelidir.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Muris muvazaası nedir?
Miras bırakanın, taşınmazı bağışlamak yerine satış gibi göstererek mirasçılardan mal kaçırmasıdır.
2. Kimler muris muvazaası davası açabilir?
Yasal mirasçılar (çocuklar, eş, kardeş vb.)
3. Davada zaman aşımı var mı?
Hayır. Her zaman açılabilir. Ancak ispat açısından erken davranmak önemlidir.
4. Muris sağken bu dava açılabilir mi?
Hayır. Dava sadece murisin ölümünden sonra açılabilir.
5. Satış görünse de bağış ispatlanabilir mi?
Evet. Tanık, kayıt, belge, hayat standardı gibi unsurlarla ispat mümkündür.
6. İyi niyetli alıcıya karşı dava açılabilir mi?
Evet. Tapu kaydı satış görünse bile muvazaa ispatlanırsa iyi niyet koruması kalkar.