📌 1. Mobbing Nedir?
📌 Mobbing, bir çalışanın iş yerinde, amiri, iş arkadaşları veya işveren tarafından sistematik olarak psikolojik tacize maruz kalması anlamına gelir.
✔ Çalışan, sürekli olarak aşağılanır, dışlanır, görevleri kısıtlanır veya kasıtlı olarak zorlayıcı durumlarla karşı karşıya bırakılır.
✔ Türk Borçlar Kanunu (TBK) madde 417 ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında, işverenin çalışanı koruma yükümlülüğü bulunmaktadır.
🚨 Örnek:
Bir çalışanın sürekli olarak azarlanması, başarısız gösterilmesi veya iş arkadaşlarının iletişimi kesmesi mobbing sayılabilir.
📌 2. Mobbing Türleri Nelerdir?
| Mobbing Türü | Açıklama |
|---|---|
| Dikey Mobbing (Üstten Alta) | Amir veya işverenin astlarına yönelik baskı ve kötü davranışları. |
| Yatay Mobbing | Aynı seviyede çalışanlar arasında meydana gelen dışlama, dedikodu, aşağılama gibi davranışlar. |
| Alttan Üste Mobbing | Astların, amir veya yöneticisine yönelik sistematik olarak olumsuz tutumları. |
🚨 Örnek:
Bir şefin, kendisine bağlı çalışana sürekli olarak imkânsız görevler vermesi veya onu herkesin içinde aşağılaması dikey mobbing örneğidir.
📌 3. Mobbingin Belirtileri Nelerdir?
📌 Çalışanlar üzerinde mobbingin oluşturduğu psikolojik baskının belirtileri şunlardır:
✔ Sürekli eleştirilmek ve aşağılanmak,
✔ İş yerinde yalnız bırakılmak,
✔ Yapamayacağı görevlerin verilmesi,
✔ Sürekli görev değişikliği veya yetkisinin azaltılması,
✔ Başarılarının görmezden gelinmesi,
✔ Çalışana yönelik dedikodu ve itibarsızlaştırma çabası.
🚨 Örnek:
Bir çalışanın sürekli iş yükünün artırılması, diğer çalışanlardan farklı muamele görmesi, psikolojik mobbing belirtilerindendir.
📌 4. Mobbing Nasıl Tespit Edilir?
✅ 4.1. Belge ve Delil Toplanması
✔ Çalışan, uğradığı psikolojik baskıyı belgelemek için:
- E-posta yazışmalarını,
- Tanık beyanlarını,
- İş yerinde alınan yazılı uyarıları,
- WhatsApp mesajlarını,
- Kamera kayıtlarını saklamalıdır.
🚨 Örnek:
Amirin sürekli hakaret ettiği bir e-posta, mobbing davasında önemli delil olabilir.
✅ 4.2. Tanık Beyanları
✔ Çalışanın iş yerinde yaşadığı olumsuz davranışlara şahit olan iş arkadaşları, mobbing iddiasını doğrulamak için tanık olarak dinlenebilir.
🚨 Örnek:
Bir çalışanın sürekli herkesin önünde küçük düşürüldüğüne şahit olan iş arkadaşları, mahkemede tanıklık edebilir.
✅ 4.3. Sağlık Raporları
✔ Çalışanın psikolojik baskı nedeniyle yaşadığı ruh sağlığı sorunlarını belgeleyen sağlık raporları da delil olarak kullanılabilir.
🚨 Örnek:
Sürekli baskıya maruz kalan bir çalışanın, depresyon tanısı aldığına dair doktor raporu mahkemede mobbing delili olabilir.
✅ 4.4. İş Yerindeki Uygulama Kayıtları
✔ Görev değişiklikleri, performans değerlendirme raporları, disiplin cezaları gibi kayıtlar mobbingin tespiti için dikkate alınır.
🚨 Örnek:
Bir çalışanın 6 ay içinde 3 kez yersiz şekilde departmanı değiştirilmişse, bu durum mobbingin kanıtı olabilir.
📌 5. Mobbing Mağduru Çalışanların Hakları Nelerdir?
| Hakkı | Açıklama |
|---|---|
| İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Fesih | Çalışan, mobbing nedeniyle iş akdini tazminatlı feshedebilir. |
| Manevi Tazminat Davası Açma | Çalışan, uğradığı psikolojik zarar nedeniyle işverenden manevi tazminat talep edebilir. |
| Çalışma Koşullarında Değişiklik Talebi | İş yerinde uğradığı baskıyı sonlandırmak için işverenden koşulların iyileştirilmesini isteyebilir. |
| İş Kanunu Kapsamında Şikayet | Çalışan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayette bulunabilir. |
🚨 Örnek:
Bir çalışan, mobbing nedeniyle istifa ederek kıdem tazminatını talep edebilir.
📌 6. Örnek Senaryo
Senaryo:
Ayşe Hanım, muhasebe departmanında çalışmaktadır.
✔ Son 6 ayda sürekli olarak iş yükü artırılmış,
✔ Amiri tarafından herkesin içinde azarlanmış,
✔ Performans düşüklüğü gerekçesiyle haksız yere uyarı almıştır.
✔ Ayşe Hanım, bu süreçte e-posta yazışmalarını, tanık ifadelerini ve psikolojik tedavi gördüğüne dair sağlık raporunu toplamıştır.
✔ Ayşe Hanım, haklı nedenle fesih yoluna giderek kıdem tazminatı talep etmiştir ve ayrıca manevi tazminat davası açmıştır.
📌 7. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Mobbing tespit edilirse işçi kıdem tazminatı alır mı?
📌 Evet. Mobbing nedeniyle işten ayrılan çalışan kıdem tazminatına hak kazanır.
🔹 Mobbing dava süreci ne kadar sürer?
📌 İş mahkemelerinde açılan davalar genellikle 1 ila 2 yıl sürebilmektedir.
🔹 Mobbing tazminat miktarı neye göre belirlenir?
📌 Çalışanın maruz kaldığı manevi zarar, iş yerindeki konumu ve olayın şiddetine göre mahkeme takdir eder.
🔹 Mobbing iddiasında tanık şart mı?
📌 Tanık önemli bir delildir ancak e-posta, yazılı evrak gibi belgeler de yeterli olabilir.
🔹 Mobbing yaşayan çalışan işe iade davası açabilir mi?
📌 Evet, işten çıkarılmışsa işe iade davası açabilir.