Miras paylaşımında sıkça karşılaşılan konulardan biri intifa hakkıdır. İntifa hakkı, bir kişinin mülkiyet hakkına sahip olmadan belirli bir malı kullanma ve ondan yararlanma hakkına sahip olmasıdır.
Peki, mirasta intifa hakkı nasıl oluşur, kimler intifa hakkı sahibi olabilir ve hangi durumlarda sona erer? İşte detaylar…
1. İntifa Hakkı Nedir?
📌 İntifa hakkı, bir malın sahibi değişmeden, başka bir kişinin o malı kullanmasına ve ondan yararlanmasına izin veren sınırlı bir ayni haktır.
✅ İntifa hakkı sahibi, malı kullanabilir ve gelirinden yararlanabilir.
❌ Ancak malı satamaz veya başkasına devredemez.
📌 Örnek:
- Babanız vefat ettiğinde, annenize evin mülkiyeti verilmez ama intifa hakkı tanınırsa, anneniz evde yaşamaya devam edebilir. Ancak evi satamaz veya miras olarak başkasına devredemez.
2. Mirasta İntifa Hakkı Nasıl Oluşur?
📌 İntifa hakkı miras yoluyla üç şekilde oluşabilir:
A) Vasiyetname ile İntifa Hakkı
- Miras bırakan, vasiyetname düzenleyerek bir mirasçısına intifa hakkı tanıyabilir.
- Örneğin, baba vefat ettiğinde evi oğluna bırakıp, annesine intifa hakkı verebilir.
B) Yasal Miras Paylaşımında İntifa Hakkı
- Türk Medeni Kanunu’na göre eşin mirastaki payı genellikle intifa hakkı olarak düzenlenebilir.
- Eş, mülkiyet hakkına sahip olmadan taşınmazı kullanabilir ve gelirinden yararlanabilir.
C) Mirasçılar Arasında Anlaşma ile İntifa Hakkı
- Mirasçılar, kendi aralarında anlaşarak belli bir malın kullanım hakkını belirli bir mirasçıya verebilir.
3. İntifa Hakkı Sahibi Ne Yapabilir?
📌 İntifa hakkı olan kişi şunları yapabilir:
✅ Evi veya taşınmazı kullanabilir (orada yaşayabilir veya başkasına kiraya verebilir).
✅ Üzerinde intifa hakkı bulunan maldan gelir elde edebilir (örneğin kira geliri alabilir).
✅ Taşınmazın bakımını yapmakla yükümlüdür.
📌 Ancak intifa hakkı sahibi şunları yapamaz:
❌ Malı satamaz veya devredemez.
❌ Başkasına miras olarak bırakamaz.
❌ Malı aşırı şekilde yıpratamaz veya zarar veremez.
📌 Örnek:
- Annenize bir apartman dairesinde intifa hakkı verildiyse, anneniz bu evi satamaz, ancak kiraya vererek gelir elde edebilir.
4. Mirasta İntifa Hakkı Ne Zaman Sona Erer?
📌 İntifa hakkı aşağıdaki durumlarda sona erer:
A) İntifa Hakkı Sahibinin Ölümü
- İntifa hakkı sadece kişiye bağlıdır ve mirasçılara geçmez.
- İntifa hakkı sahibi ölünce, mülkiyet hakkı tam olarak asıl mirasçıya geçer.
📌 Örnek:
- Annenize verilen intifa hakkı, anneniz vefat ettiğinde sona erer ve evin tam mülkiyeti mirasçılara geçer.
B) Belirtilen Sürenin Dolması
- Eğer intifa hakkı belli bir süre için verilmişse, bu süre dolduğunda intifa hakkı sona erer.
C) Mahkeme Kararı ile Sona Erme
- İntifa hakkı sahibi, taşınmaza bilerek zarar verirse veya kötü niyetle kullanırsa, mahkeme kararıyla intifa hakkı iptal edilebilir.
📌 Örnek:
- Kiraya verilen evde bakım yapmayan ve harap hale getiren intifa hakkı sahibinin hakkı mahkeme kararıyla iptal edilebilir.
5. Mirasta İntifa Hakkı ile Mülkiyet Arasındaki Farklar
| Konu | İntifa Hakkı | Mülkiyet Hakkı |
|---|---|---|
| Kullanma hakkı | ✅ Evet | ✅ Evet |
| Satma hakkı | ❌ Hayır | ✅ Evet |
| Kiraya verme | ✅ Evet | ✅ Evet |
| Miras bırakma | ❌ Hayır | ✅ Evet |
| Süreklilik | 📌 Kişiyle sınırlı | 📌 Devredilebilir |
📌 Özetle: İntifa hakkı olan kişi malı kullanabilir, ancak satamaz veya başkasına miras bırakamaz.
6. Yargıtay Kararları ile Mirasta İntifa Hakkı
📌 Yargıtay 1. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2022/2345, K. 2023/4567):
“İntifa hakkı sahibinin taşınmazı satma yetkisi olmadığı gibi, mirasçılara devretme hakkı da yoktur. İntifa hakkı süresiz veya belirli süreli olabilir, ancak kişinin ölümüyle sona erer.”
📌 Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2021/6789, K. 2022/7890):
“İntifa hakkı sahibinin taşınmazı bakımsız bırakması ve zarar vermesi halinde, mahkeme kararı ile intifa hakkının iptali mümkündür.”
Sonuç
✔️ İntifa hakkı, bir malın mülkiyetine sahip olmadan kullanım ve gelir elde etme hakkıdır.
✔️ Miras yoluyla intifa hakkı, vasiyetname veya yasal paylaşım ile oluşabilir.
✔️ İntifa hakkı sahibi taşınmazı kullanabilir ve kiraya verebilir, ancak satamaz.
✔️ İntifa hakkı, sahibinin ölümü, belirlenen sürenin dolması veya mahkeme kararı ile sona erer.