📌 1. Kamulaştırma Nedir?
📌 Kamulaştırma, kamu yararına ihtiyaç duyulan özel mülkiyete ait taşınmazların devlet veya kamu tüzel kişileri tarafından bedeli ödenerek zorunlu olarak satın alınması işlemidir.
✔ Devlet veya belediyeler tarafından yapılabilir.
✔ Kamulaştırma için öncelikle kamu yararı kararı alınmalıdır.
✔ Mülk sahibine kamulaştırma bedeli ödenir.
✔ Mülk sahibinin kamulaştırmaya karşı dava açma hakkı vardır.
🚨 Örnek: Belediye, yol genişletme projesi için bir arsayı kamulaştırabilir.
📌 2. Kamulaştırma Hangi Durumlarda Uygulanır?
📌 Kamulaştırma işlemi aşağıdaki durumlarda uygulanabilir:
| Durum | Açıklama |
|---|---|
| Karayolu, Demiryolu, Havaalanı İnşaatı | Ulaşım projeleri için özel mülkiyetler kamulaştırılabilir. |
| Belediye Hizmetleri (Park, Okul, Hastane) | Kamu hizmetleri için özel mülkler kamulaştırılabilir. |
| Savunma ve Güvenlik Amaçlı Projeler | Askeri alanlar ve emniyet tesisleri için kamulaştırma yapılabilir. |
| Afet Önleme ve Kentsel Dönüşüm | Riskli alanlardaki taşınmazlar devlet tarafından alınabilir. |
🚨 Örnek: Belediye, yeni metro hattı yapımı için bazı özel mülkleri kamulaştırabilir.
📌 3. Kamulaştırma Türleri Nelerdir?
📌 Kamulaştırma işlemi farklı yöntemlerle uygulanabilir:
✅ 3.1. Tam Kamulaştırma
✔ Taşınmazın tamamı kamuya geçer.
✔ Malik, taşınmaz üzerindeki tüm haklarını kaybeder.
🚨 Örnek: Belediye, bir hastane inşaatı için bir binayı tamamen kamulaştırabilir.
✅ 3.2. Kısmi Kamulaştırma
✔ Taşınmazın yalnızca bir bölümü alınır.
✔ Geri kalan kısım malike ait kalır.
🚨 Örnek: Yol genişletme çalışması nedeniyle bir arsanın yalnızca bir bölümü kamulaştırılabilir.
✅ 3.3. Geçici Kamulaştırma
✔ Belirli bir süreliğine kamulaştırma yapılır.
✔ İş bitince taşınmaz malikine geri verilir.
🚨 Örnek: Bir askeri tatbikat için özel bir arazi geçici süreyle kamulaştırılabilir.
📌 4. Kamulaştırma Süreci Nasıl İşler?
📌 Kamulaştırma işlemi belirli bir yasal prosedüre tabidir:
✅ 4.1. Kamu Yararı Kararı Alınması
✔ İlgili kamu kurumu, taşınmazın kamu yararına kullanılacağını belirten bir karar alır.
✔ Bu karar idari işlemlerle kesinleştirilir.
✅ 4.2. Malik ile Uzlaşma Görüşmeleri
✔ İlgili kamu kurumu, taşınmaz sahibi ile uzlaşma yoluna gitmelidir.
✔ Malik kamulaştırma bedelini kabul ederse, işlem tapuda gerçekleştirilir.
✅ 4.3. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti
✔ Uzlaşma sağlanamazsa, taşınmazın değeri mahkeme tarafından belirlenir.
✅ 4.4. Kamulaştırma Davası Açılması
✔ Malik, bedel artırımı veya iptal davası açabilir.
🚨 Örnek: Belediye bir arsa için 500.000 TL teklif ederse ve malik bunu düşük bulursa, mahkemeye başvurarak bedelin artırılmasını talep edebilir.
📌 5. Kamulaştırmada Maliklerin Hakları Nelerdir?
📌 Kamulaştırmaya tabi tutulan malikler aşağıdaki haklara sahiptir:
✔ Kamulaştırma bedelinin artırılması için dava açabilirler.
✔ Kamulaştırma kararının iptali için idari dava açabilirler.
✔ Bedelin peşin ödenmesini talep edebilirler.
✔ Kamulaştırma tamamlanmazsa taşınmazın geri verilmesini isteyebilirler.
🚨 Örnek: Kamulaştırma bedelini yetersiz bulan bir kişi, bedel tespit davası açarak daha yüksek bir ödeme alabilir.
📌 6. Kamulaştırmada Karşılaşılan Hukuki Sorunlar ve Çözümleri
| Sorun | Çözüm |
|---|---|
| Kamulaştırma bedelinin düşük belirlenmesi | Bedel tespit ve artırımı davası açılabilir. |
| Kamulaştırma işlemi hukuka aykırı ise | İdari iptal davası açılabilir. |
| Bedel ödenmeden taşınmaza el konulması | Mahkemeye başvurularak taşınmazın geri verilmesi sağlanabilir. |
| Uzlaşma sağlanamazsa | Kamulaştırma bedeli mahkeme tarafından belirlenir. |
🚨 Örnek: Bir taşınmaz sahibine düşük ödeme teklifi yapılırsa, kişi mahkemeye başvurarak değer artırımı talep edebilir.
📌 7. Kamulaştırma Davaları Ne Kadar Sürer?
📌 Kamulaştırma davalarının süresi, dava türüne göre değişir:
✔ Kamulaştırma bedel artırımı davaları 1-3 yıl sürebilir.
✔ Kamulaştırma iptal davaları genellikle 2-4 yıl içinde sonuçlanır.
✔ Dava sonuçlanmadan taşınmaz el değiştirmeye devam edebilir.
🚨 Örnek: Kamulaştırma işleminin iptali için açılan bir dava 3 yıl sürebilir.
📌 8. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Kamulaştırma bedeli nasıl belirlenir?
📌 Tapu rayiç bedeli, emsal taşınmaz fiyatları ve bilirkişi incelemeleriyle belirlenir.
🔹 Kamulaştırmaya karşı dava açılabilir mi?
📌 Evet, iptal davası veya bedel artırımı davası açılabilir.
🔹 Kamulaştırma bedeli peşin mi ödenir?
📌 Evet, kamu kurumu kamulaştırma bedelini peşin ödemek zorundadır.
🔹 Kamulaştırılan taşınmazın geri alınması mümkün mü?
📌 Eğer kamulaştırma amacı gerçekleşmezse, taşınmaz sahibine geri verilebilir.
🔹 Kamulaştırma işlemi tamamlanmazsa ne olur?
📌 5 yıl içinde kamulaştırılmayan taşınmaz için malik geri alma hakkına sahiptir.