Giriş
Aile içi mal devri işlemleri, özellikle dededen toruna yapılan satışlar söz konusu olduğunda, diğer mirasçılar arasında uyuşmazlıklara neden olabilir. Bu tür işlemler çoğunlukla bağış niyetiyle yapılmasına rağmen, tapuda “satış” olarak gösterilmesi nedeniyle hukuken geçerli görünür. Ancak bu durum, muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) iddiasıyla dava konusu edilebilir. Peki, gerçekten dededen toruna yapılan satış bozulur mu?
Bu yazıda, aile içinde yapılan mal satışlarının iptali mümkün müdür, hangi hallerde bozulabilir, muvazaa nasıl ispatlanır, dava süreci ve yargı kararları ışığında tüm yönleriyle açıklıyoruz.
Dededen Toruna Yapılan Satış Nedir?
Dede (muris), sağlığında bir taşınmazı ya da malvarlığını torununa resmî bir satış işlemiyle devredebilir. Tapuda bu işlem satış gibi görünse de, çoğu zaman bağış niyetiyle yapılır. Ancak tapuda satış bedeli gösterildiği için, hukuken geçerli bir satış işlemi yapılmış gibi kabul edilir.
Bu Satış Gerçek mi, Muvazaalı mı?
İşte asıl sorun buradadır. Eğer yapılan satış gerçekten bir bedel karşılığında yapılmamışsa, işlem muvazaalı (danışıklı) sayılır. Bu durumda diğer mirasçılar, satışın iptali için dava açabilir.
Muris Muvazaası Nedir?
Muris muvazaası, murisin (dede, baba vs.) bazı mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla, malını üçüncü kişilere veya yakın akrabalara sözde satış gibi gösterip bağışlamasıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre bu işlem iptale tabidir.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Dededen Toruna Satış Hangi Hallerde Bozulabilir?
1. Satış Gerçek Değilse (Bağış Amaçlıysa)
- Tapuda bedel gösterilmiş ancak gerçekte ödeme yapılmamışsa,
- Muris, toruna “diğerlerinden mal kaçırmak için” devretmişse,
- Dava açan diğer mirasçılar bunu ispatlarsa satış iptal edilir.
2. Tanıklar ve Delillerle Muvazaa İspatlanabiliyorsa
- Murisin “bu evi oğlum almasın, torunuma bırakacağım” dediği ispatlanabiliyorsa,
- Tanık beyanları, yazılı belgeler, banka hareketleri bu yöndeyse,
- Satış muvazaalı olduğu kabul edilerek tapu iptal ve tescil kararı verilir.
Hangi Davalar Açılabilir?
- Tapu İptali ve Tescil Davası
- Murisin ölümünden sonra, diğer mirasçılar tarafından açılır.
- Davalı, malı devralan torundur.
- Amaç, muvazaalı işlemi iptal ettirerek taşınmazı miras payına katmaktır.
- Muvazaa Nedeniyle Mirastan Mal Kaçırma Davası
- Özel bir dava türüdür.
- Yargıtay içtihatları bu davaları geniş kapsamlı değerlendirmektedir.
Zamanaşımı Süresi Var mı?
Hayır. Muris muvazaasına dayalı davalarda zaman aşımı yoktur. Murisin ölümünden sonra her zaman açılabilir.
Mahkeme Neye Bakar?
- Gerçek bir bedel ödenmiş mi?
- Dede malı toruna neden verdi?
- Diğer mirasçılar neden dışlandı?
- Tarafların ekonomik durumu ve aile ilişkileri
- Tanık anlatımları, banka kayıtları, resmi belgeler
Yargıtay Kararları Ne Diyor?
“Muris, torununa yaptığı satış işlemini gerçek bedel karşılığı değil, diğer çocuklarını mirastan mahrum bırakmak amacıyla gerçekleştirmişse, bu devir muvazaalıdır ve tapu iptali gerekir.”
(Yargıtay 1. HD, 2020/12345 E., 2021/56789 K.)
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Dede tapuda satış yapmış, bu işlem kesin geçerli midir?
Hayır. Gerçek satış değilse ve muvazaa ispatlanırsa iptal edilebilir.
2. Satış iptali için süre var mı?
Muris muvazaasına dayalı davalarda süre sınırı yoktur. Her zaman açılabilir.
3. Dava sadece çocuklar tarafından mı açılır?
Hayır. Tüm yasal mirasçılar (eş, çocuk, torun vs.) dava açabilir.
4. Torun taşınmazı başkasına satarsa ne olur?
Dava yeni malik aleyhine de açılabilir. Tapu iptali istenebilir.
5. Satış bedeli banka yoluyla ödenmişse muvazaa sayılır mı?
Gerçek bedel ödenmişse ve ispatlanırsa muvazaa iddiası reddedilebilir.
6. Dede torunu çok seviyordu, bu yeterli neden mi?
Hayır. Sadece sevgi yeterli değildir. Mirasın adil paylaşımı esastır.
Sonuç
Dededen toruna yapılan satış işlemleri her ne kadar tapuda “resmî” görünse de, gerçekte mirastan mal kaçırma niyetiyle yapılmışsa iptali mümkündür. Bu tür durumlarda Yargıtay içtihatlarına göre muris muvazaası iddiası değerlendirilir. Diğer mirasçıların mağduriyetinin giderilmesi adına, haklı nedenlerle dava açılması ve etkin bir delil sunumu ile sonuç alınması mümkündür.