Giriş
Miras hukuku, aile bireyleri arasındaki mal paylaşımının adil bir şekilde düzenlenmesini amaçlar. Ancak bazı durumlarda, miras bırakacak kişi (muris) hayattayken mallarını belirli mirasçılardan kaçırmak için hileli işlemler yapabilir. Baba sağ iken mal kaçırma, genellikle diğer mirasçıların haklarını ihlal eden bir durum olarak ortaya çıkar. Bu makalede, muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) kavramını, yasal çözüm yollarını ve açılabilecek davaları detaylı şekilde ele alacağız.
Muris Muvazaası Nedir?
Muris muvazaası, bir kişinin (babanın veya başka bir murisin), mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla yaptığı hileli işlemlerdir. Genellikle taşınmazların satışı gibi gösterilerek gerçekte bağış yapılması şeklinde gerçekleşir. Bu işlemler, diğer mirasçılar açısından hak kaybına yol açtığı için Türk hukukunda geçersiz sayılabilir.
Muris muvazaasına örnekler:
- Baba, sadece bir çocuğuna taşınmaz devredip diğer mirasçıları mağdur edebilir.
- Tapuda satış veya bağış gibi görünen işlemler gerçekte mirasın eşit paylaşılmasını önlemek için yapılmış olabilir.
- Baba, malvarlığını 3. kişilere devredip daha sonra geri alarak mirasçıları zarara uğratabilir.
Muris Muvazaasının Hukuki Dayanağı
Muris muvazaasına karşı açılacak davalar, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları ve Türk Medeni Kanunu’na (TMK) dayanmaktadır.
- Yargıtay 1. İçtihadı Birleştirme Kararı (01.04.1974 tarih, 1/2 sayılı karar): Mirasçılardan mal kaçırmaya yönelik muvazaalı işlemler geçersiz kabul edilir.
- Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 557: Mirasçılar, tenkis davası açarak saklı paylarını talep edebilir.
- Borçlar Kanunu Madde 19: Muvazaalı sözleşmeler geçersizdir.
Baba Sağ İken Mal Kaçırma Durumunda Açılabilecek Davalar
Muris muvazaasına karşı mirasçılar tarafından açılabilecek iki temel dava türü bulunmaktadır:
1. Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- Amaç: Tapuda yapılan muvazaalı işlemin iptal edilmesi ve malın mirasçılara iade edilmesi.
- Kimler Açabilir? Saklı pay sahibi mirasçılar (örneğin, çocuklar, eş).
- Yetkili Mahkeme: Taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi.
- Zaman Aşımı: Miras bırakanın ölümünden itibaren herhangi bir süre kısıtı olmadan açılabilir.
2. Tenkis Davası (Saklı Payın Korunması İçin)
- Amaç: Saklı payı ihlal edilen mirasçıların haklarını geri alması.
- Kimler Açabilir? Saklı pay sahibi mirasçılar.
- Yetkili Mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi.
- Zaman Aşımı: Mirasın açılmasından itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Muris Muvazaası Nasıl İspatlanır?
Muris muvazaası davalarında muvazaalı işlemi ispatlamak için şu deliller kullanılabilir:
- Tanık beyanları (Aile bireyleri veya komşuların ifadeleri).
- Tapu kayıtları ve tapu işlemleri.
- Banka hesap hareketleri (Ödemesiz yapılan taşınmaz devri vb.).
- Noter belgeleri ve diğer resmi yazışmalar.
- Bağış gibi görünen ama satış olarak gösterilen işlemler.
Baba Sağ İken Mal Kaçırdıysa Ne Yapılmalı?
Eğer bir mirasçı, babasının diğer mirasçıları mağdur edecek şekilde mal kaçırdığını düşünüyorsa öncelikle hukuki bir yol haritası belirlemelidir:
- Durumu Belgeleyin:
- Tapu kayıtlarını kontrol edin.
- Banka hesap hareketlerini ve noter işlemlerini inceleyin.
- Noter İhtarı Gönderin:
- Muvazaalı işlemle mal devralan kişiye veya babaya ihtar çekin.
- Uzlaşma Sağlanamıyorsa Dava Açın:
- Muvazaalı işlem varsa tapu iptal ve tescil davası açabilirsiniz.
- Eğer mirasçıların saklı payı ihlal edildiyse tenkis davası açabilirsiniz.
- Zaman Aşımı Sürelerine Dikkat Edin:
- Tapu iptal davası için süre sınırı yoktur.
- Tenkis davası için 1 yıllık hak düşürücü süre bulunmaktadır.
Sonuç
Baba sağ iken mal kaçırma durumu, muris muvazaası kapsamında hukuki olarak geçersiz sayılabilir. Mirasçıların hak kaybına uğramaması için, tapu iptal davası veya tenkis davası açma hakları bulunmaktadır.
Eğer böyle bir durumla karşı karşıya kalırsanız, bir avukatla görüşerek hukuki süreci profesyonel şekilde yönetmeniz önerilir.